Amerika nasıl Amerika oldu?

Prof. Dr Mert UYDACI hocamızın Bütünleşik Pazarlama İletişimi dersinde vermiş olduğu ilk ödev ile başlıyorum.

Amerika nasıl Amerika oldu? ya da başka bir deyişle Amerika nasıl süper güç haline geldi? Bu konuda yazıma başlamadan önce kısa bir tanımla giriş yapmak istiyorum.

Günümüzde, çoğu akademisyen ve gazeteci tarafından belirtildiği üzere sadece Amerika Birleşik Devletleri'nin süper güç olmak için gereken nitelikleri taşıdığı kabul edilmektedir. Fakat diğer bir yandan da Çin Halk Cumhuriyeti yükselen süper güç olarak nitelendirilmekte ve diğer devletler arasında bu güce ulaşabilme potansiyeli en yüksek olan devlet olduğuna geniş kabul görmektedir. Ayrıca Türkiye ve Polonya'nın gelecekte süpergüç olabileceği iddia edilmektedir.



Dikey Mobilite
Bireyler kendilerine daha fazla yatırım yapma olanağı buluyor. Fırsat eşitliği ve adalet süper güç olan ülkelerin olmazsa olmazları arasında gösterilmektedir. Bir zencinin Amerikan Başkanı olabildiği bir ülke burası, tersi örnek mi istiyorsunuz? Hiçbir zaman süper güç olamayacak Hindistan’a bakın...


Protestan Ahlak
Yüz binlerce kızılderiliyi öldüren, ülkelere demokrasi götürmek adına on binlerce insanın hayatını kaybetmesine sebep olan ahlaktan bahsetmiyoruz elbette. Amerikan nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan ve makbul Amerikalıyı tanımlayan WASP (White Anglo-Saxon Protestan) tabirinin protestan bileşeninden bahsediyoruz. Almanlar ve İskandinavlar gibi Amerikalıların da iş ahlakı ve disiplini kendilerini başarıya ulaştırıyor.



Rekabetçi ve Girişimci Ekonomi
Merkezi yapının sınırlı alanlarda müdahil olarak verimsizliği engellerken, federatif yapıların rekabeti her daim körükleyerek verimliliği getirdiği bir ekonomi Amerikan ekonomisi. Amerikalılar, devletlerin şirket yönetemeyeceği gerçeğini yüzyıllar önceden farketmiş dolayısıyla serbest pazar ve girişimciliğe adeta tapıyorlar. Bugün eğer Sovyetler yer ile yeksan olmuşken ABD hala eski gücünü koruyabiliyorsa bu durumun sebebini belki de burada, işin ekonomik yanında aramak lazım gelmektedir.


Federal Devlet ve Demokrasi
ABD, tarihinin hiç bir döneminde merkezden yönetilen, merkezi idarenin etkili olduğu bir devlet olmadı. Polis şefinden savcısına, valisinden hakimine bir çok idari kadronun yerel halk tarafından seçildiği bir ülke burası. Hatta günümüzde Amerika için yapılan en büyük eleştiri merkezi hükumetin gereğinden fazla güçlenmesi ve bu durumun eyaletlerin (devlet) özerkliklerini tehdit eder hale gelmesi. Demokrasiye ise çok fazla değinmeye gerek yok. Amerikalıların toplumsal sözleşmesi demokrasi ve güçler ayrılığı üzerine kurulu. Bu iki öge federalite ile de birleşince “demokratik” olduğunu iddia eden pek çok “cumhuriyet”te görülen “seçimle gelen krallar” bu ülkede söz sahibi olamıyorlar.


Göçmenlerin Ülkesi
İngilizlerden kaçan İrlandalıların, Almanlardan ve Ruslardan kaçan Yahudilerin, Osmanlıdan kaçan Ermenilerin ve daha iyi bir hayat standardı yakalayabilmek için yeni dünyaya kapağı atmak isteyenlerin oluşturduğu bu ülke din, vicdan ve fikir hürriyetinin yaşanabilmesi için çok uygun bir ortam sunuyor. Her ne kadar zaman içinde bazı idealler deformasyona uğrasa da Amerikalılar kendi başarılarının kaynağının sahip oldukları bu ortak miras olduğunun farkında.


Coğrafi Konum
“Polonya’nın en büyük talihsizliği Almanya ve Rusya arasında kalmasıdır” derler. Doğruluk payı oldukça yüksek olan bir önermedir bu. Pek bilinmez ama Polonyalıların 2. Dünya Savaşı’nda ödedikleri diyet belki de Yahudilerinkinden fazladır. Deniz aşırı bir ülke olmanın dünyanın geri kalanındaki sorunlardan izole olmak gibi bir avantajı vardır (bkz. Japonya, İngiltere, Avusturalya). Sizi kolay kolay işgal edemezler ama siz yeterli gücünüz varsa istediğiniz yeri işgal edebilirsiniz. Amerikalılar da bu durumu çok iyi kullanmışlardır.

kaynak: prohayat.com/2011/08/03/amerika-nasil-super-guc-oldu/

Sömürgecilik

Amerika'nın Süper Güç Olmasında Sömürgeciliğin Rolü

Sözü sömürgecilikten açmışken öncelikle sömürgecilik nedir onunla başlamak gerekir. Sömürgecilik, müstemlekecilik veya kolonyalizm genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılma istemidir.Sömürgeciler genellikle sömürdükleri bölgelerin kaynaklarına el, iş gücüne, pazarlarına el koyar ve aynı zamanda sömürgeleri altındaki halkın sosyo-kültürel, dini değerlerine baskı uygularlar.

 Sömürgecilik terimi aynı zamanda bu sistemi meşrulaştırmak veya yaymak için kullanılan bir dizi inanca da işaret etmektedir, zira Sömürgeciler kendilerinin sömürdükleri insanlardan daha üstün olduklarına inanırlar. Sömürdükleri insanları gelişmemiş toplumlardan seçerler. Dünya bu sömürgecileri, gelişmemiş toplumları refaha kavuşturmak ve gelişmelerinde katkıda bulunmak amacıyla baskı altında tuttukları şeklinde algılar veya algınlanması sağlanır. Bir bakıma iyimserlik havası estirilir.

Tarihte sömürge kurmak, büyük toprak kazanmak, büyük devlet olmak için gerekli sayılmaktaydı.Sömürgecilik bazen dini sebeplere dayanarak da olmuştur..Osmanlı devleti de din faktörüyle yayılmaya çalıştığı zaman başka devletlerle çatışma haline gelmiş ve askeri bakımdan önem kazanmıştır.Bunun için sömürgecilik hareketleri bazen askeri ve stratejik sebeplere de dayanmaktadır. İngiltere’nin 1878 de Kıbrıs’a yerleşmesi gibi. Asık ekonomik ve siyasal faktörler sömürgecilikte rol oynamaktadır.

Avrupa’yı 1890lardan itibaren sömürgeciliğe iten faktör tamamen ekonomiktir.1870lerden sonra endüstrinin gelişmesi başlıca ekonomik faktör olarak görünmektedir. Endüstrinin gelişmesi ortaya bir takım önemli problemler çıkarmaktadır. Endüstri geliştikçe üretim artmıştır, üretim arttıkça endüstri ülkelerinin kendi nüfusları bu üretimi tüketemez olmuşlardır. Bir üretim fazlası ortaya çıkmıştır .Bu üretim fazlasını dağıtacak alanlar aramaya başlamışlardır.

Öte yandan endüstrinin ham madde problemi ortaya çıkmıştır. Avrupa’nın sınırlı hammadde kaynağı karşısında yeni hammadde sağlayacak topraklar elde etme zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. 19 ve 20. yüzyılın başında, sömürgeciliğin en etkili vasıtalardan biri demir yoludur. Demiryolu bilhassa Asya ve Afrika da sömürgeciliğin en gelişmesinde önemli bir vasıtadır. 19. yüzyılda sömürgeciliğin iki aktif alanı Afrika ile Uzak Doğu olmuştur. Orta ve Güney Amerika Amerika Birleşik devletlerinin nüfuzu altına girmiş ise de bu durum Afrika ve Uzak Doğudan farklı olarak doğrudan doğruya bir sömürgecilikten ziyade özel bir münasebet düzeni şeklinde ortaya çıkmıştır.Demir yolları ağını genişleterek kara bölgelerinin içlerine kadar girdiler ve maddi manevi nüfuslarını korudular.

İlk Sömürgecilikte Şirketlerin Rolü

Batı sömürgeciliği başından bu yana kamu-özel girişimin ortaklığıyla yürütülmüştür. Kolomb'un Amerika seyahatlerinin masrafı kısmen İtalyan yatırımcıları tarafından karşılanmıştır.İngiltere, Fransa ve Hollanda sömürgelerde ticari yatırım gerçekleştiren Doğu Hindistan Şirketleri ve Hudson's Bay Şirketine ticari tekel hakkı tanımış ve ticaret sömürgedeki zenginliklerin sömüren Avrupa ülkelerine taşınması şeklinde gerçekleştirilmiştir.

Amerika

Herkesin de bildiği gibi Amerika kıtası Kristof Kolomb tarafından keşfedildi. Ancak keşfettiği yerin yeni bir kıta olduğunu anlayamamış orayı Hindistan adaları sanmıştı. İtalyan denizci Amerigo Vespuçi’nin adı bu yeni kıtaya verildi. Bu kıtanın keşfiyle birlikte Avrupalıların sömürgecilik ve göç hareketlerine maruz kaldı. Öncü devletler ise Portekiz ve İspanya idi. Çok kısa bir süre sonra Meksika, Orta ve Güney Amerika bu devletlerin kolonileri haline geldi. Kanada ve Missisipi nehrini takiben olan bölgede Fransızların sömürgesi oldu. İngilizler ise Kuzey Amerika kıyılarında sömürgeler kurdu. Amerika 18. yüzyılın sonuna kadar Avrupalı sömürgeci devletler tarafından pay edilip idare ediliyordu. Ama Amerika kıtasında 18. yüzyıldan itibaren bağımsızlık hareketleri başladı.

Ve bir video...

Sözleri:

Amerika
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika harika.
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...

Ne zaman bir dans olsa idare etmek isterim,
Etrafta tek başınıza döndüğünüzde bile.
Kendinizi biraz kontrol altında bırakın.
Size gerçekten nasıl gittiğini göstereceğim.
Yuvarlak halinde güzel bir dans edeceğiz.
Özgürlük bütün kemanlarda çalacak.
Müzik beyaz saray'dan gelecek,
Ve Mickey fare Paris'in önünde duracak.

Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika harika.
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...

Bilirim bu hareketler çok faydalıdır.
Kaçan adımlardan sizi koruyacağım.
Ve sonunda kim dans etmek istemezse,
Henüz etmek zorunda olduğunu bilmiyordur.
Yuvarlak halinde güzel bir dans edeceğiz.
Size yolu göstereceğim.
Noel baba Afrika'ya gidecek,
Ve Mickey fare Paris'in önünde duracak.

Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika harika.
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...

Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Coca-cola, Wonderbra*
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...

Bu bir aşk şarkısı değil.
Bu bir aşk şarkısı değil.
Anadilimde söylemiyorum.
Hayır, bu bir aşk şarkısı değil.

Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika harika.
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...

Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Coca-cola, bazen savaş
Hepimiz Amerika'da yaşıyoruz.
Amerika, Amerika...